Czujniki fotoelektryczne wykrywają i mierzą obiekty fizyczne lub ilości poprzez emisję pola lub wiązki promieniowania elektromagnetycznego. Obiekt jest wykrywany przez pomiar zmian sygnału zwrotnego. Istnieją 3 główne rodzaje czujników fotoelektrycznych, które zapewniają niezawodne wykrywanie. Są to czujniki barierowe, refleksyjne i rozproszone. Podstawową funkcją każdego z nich jest wykrywanie obecności lub braku obiektów lub pomiar odległości od obiektu.
Czujniki berierowe
W czujnikach barierowych (znanych tez jako thru-beam) znajdują się dwie oddzielne obudowy: w jednej osadzony jest nadajnik, a w drugiej odbiornik. Nadajnik wysyła ciągłą wiązkę światła w kierunku odbiornika. Za każdym razem, gdy wiązka napotyka obiekt, przerywa to sygnał między nadajnikiem a odbiornikiem, co z kolei powoduje, że odbiornik wysyła sygnał elektryczny do wyjścia. Czujniki barierowe są przystosowane do wykrywania przy dużych odległościach i są w stanie wykryć niemal każdy obiekt, niezależnie od koloru czy ruchu obrotowego.
Czujniki refleksyjne
W czujnikach fotoelektryczne refleksyjnch zarówno nadajnik, jak i odbiornik znajdują się w jednej obudowie, ale wymagają użycia reflektora naprzeciw czujnika. Reflektor odbija wiązkę światła z powrotem do nadajnika, do momentu aż wiązka zostanie zerwana przez obiekt. Do obiektów silnie odbijających światło, takich jak aluminium, potrzebne są czujniki z filtrami polaryzacyjnym. Filtr umożliwia czujnikowi potwierdzenie, że odbite światło z materiałów odblaskowych różni się od światła reflektora.
Czujniki dyfuzyjne
Czujniki rozproszone (czujnik zbliżeniowy) są łatwiejsze do zainstalowania, ponieważ wystarczy zamontować jedno urządzenie. Dzieje się tak dlatego, że nadajnik i odbiornik znajdują się w jednej obudowie. Czujniki rozproszone wykorzystują odbicie obiektu docelowego w określonym zakresie wykrywania. Nadajnik wysyła ciągły strumień światła, który, kiedy napotka cel, jest rozpraszany we wszystkich kierunkach. Część tego światła odbija się z powrotem i jest rozpoznawana przez odbiornik, a następnie odbiornik wysyła sygnał elektryczny do wyjścia.
Specjalnym rodzajem trybu rozproszonego jest tłumienie tła, które umożliwia użytkownikowi precyzyjne kontrolowanie zakresu wykrywania. Czujnik trybu rozproszonego z tłumieniem tła jest mniej wrażliwy na kolor docelowy. Może on również korzystać z widocznych źródeł światła czerwonego lub podczerwieni.