Rozkwit rolnictwa pionowego

Koncepcja upraw wertykalnych nie jest nowa. Została po raz pierwszy zaproponowana w 1999 roku przez Dicksona Despommiera, profesora zdrowia publicznego i środowiskowego na Uniwersytecie Columbia. Wraz ze studentami opracował on projekt farmy w infrastrukturze drapacza chmur, która według nich mogłaby wyżywić blisko 50 000 osób.

Choć na przestrzeni dwudziestu lat ich projektu nie udało się zrealizować, to ziarno pomysłu rolnictwa pionowego zostało zasiane i mocno zakorzeniło się w umyśle wielu innowatorów, rolników i specjalistów rolnictwa.

Jedną z zalet rolnictwa pionowego są większe plony, które można uzyskać przy znacznie mniejszych zasobach, co oznacza, że za mniej można wyprodukować więcej.

Kolejną zaletą jest korzystny wpływ na środowisko, ponieważ przy mniejszym zużyciu gruntów do kultywowania uprawy potrzeba mniej zasobów, mniej maszyn, w mniejszym stopniu niszczona jest gleba i zakłócone zostaje życie występujących na niej roślin i zwierząt.

Ponadto, ze względu na umieszczenie roślin w pomieszczeniu, znacznie mniejszy wpływ ma na uprawę pogoda, co pozwala zwiększyć ogólną wydajność i utrzymać bardziej stałą jakość.

Oznacza to przede wszystkim, że rośliny można sadzić, pielęgnować i zbierać przez 365 dni w roku ze względu na kontrolowane środowisko i brak zależności od pory roku i pogody.

Na jednej z pierwszych próbnych pionowych farm stworzonych w ramach projektu na terenie Szkocji udało się wyhodować sadzonki drzew 6 razy szybciej niż oczekiwano by tego w przypadku tradycyjnego środowiska zewnętrznego.

Pomimo korzyści, rolnictwo pionowe rozwija się dość powoli. Według Financial Times, od 2020 roku istnieje zaledwie około 74 akrów funkcjonujących pionowych gruntów rolnych na świecie.

Liderem w tej branży są obecnie Stany Zjednoczone, na terenie których znajduje się ponad 2000 farm. Tuż za nimi jest kontynent azjatycki, na którym uprawy wertykalne są stosowane coraz częściej, a w samej tylko Japonii powstało ponad 200 farm.

W Europie ambicje rosną. Wiodące na rynku firmy inwestujące w farmy wertykalne mają siedzibę na przykład w Niemczech, Holandii i Skandynawii Jedna z inicjatyw w Danii ma na celu zbudowanie farmy, która mogłaby produkować ponad 1000 ton warzyw rocznie.

Ogólnie sądzi się, że rolnictwo pionowe to poważny biznes i to taki, który pnie się jedynie w górę. Szacuje się, że rynek jest obecnie wart 5,1 mld USD (2023 r.) i oczekuje się, że do 2028 r. osiągnie wartość 15,3 mld USD, co stanowi wzrost o 10,2 mld USD w ciągu zaledwie 5 lat.

Rolnictwo pionowe nie jest pozbawione własnego unikalnego ryzyka i wyzwań.

Po pierwsze wymaga znacznych inwestycji początkowych. Założenie farmy wertykalnej nie należy do tanich przedsięwzięć, a przykładowy kosztorys założenia 60-hektarowego, dobrze funkcjonującego gospodarstwa może przekroczyć nawet 100 mln USD.

Kolejnym wyzwaniem są koszty energii, o których wszyscy wiemy, że ostatnio gwałtownie wzrosły. Mogą one spowolnić skalowalność i zmniejszyć rentowność. W związku z powyższym kilka dużych globalnych firm podjęło już kroki mające na celu ograniczenie działalności lub przeniesienie jej do innych lokalizacji, w których koszty wody i energii są znacznie niższe.

Ściśle z tym związany jest czynnik środowiskowy. Rolnictwo pionowe w dużej mierze wykorzystuje sztuczne oświetlenie, a zatem generuje wyższe niż przeciętne zużycie energii w porównaniu z tradycyjnymi szklarniami.

Wiele firm stopniowo przeszło na stosowanie oświetlenia LED, aby móc zużywać mniej energii elektrycznej. Zaowocowało to obniżeniem kosztów operacyjnych i redukcją emisji dwutlenku węgla.

Inwestycja w systemy oświetleniowe LED może być na ogół od 2 do 4 razy wyższa od wysokociśnieniowych lamp sodowych, jednak zwrot z inwestycji w oświetlenie wykorzystujące diody LED można osiągnąć już po 12-24 miesiącach, co czyni je rozwiązaniem bardziej opłacalnym w dłuższej perspektywie.